KECHIKKAN TARBIYA
Manzura opa o'zini baxtli deb hisoblardi. Sevishib
turmush qurdi, bu oilaga ko'plarning havasi kelardi. Er-xotin hamisha
bir-birlarini qo'llab-quvvatlashardi. Oilada bir o'g'il, ikki qiz voyaga
etdi. Bir qarashda hammasi ko'ngildagiday edi. Ammo...
Ularning oilasiga ko'z tegdi. O'rtada uchinchi odam
paydo bo'ldi. Shu tufayli eri Manzura opadan sababsiz ayb qidiradigan,
o'tirsa o'poq, tursa so'poq, deydigan bo'ldi. Ba'zan mast holda uyga
kelib, janjal ko'taradigan qiliq chiqardi.
Manzura opa hammasiga sabr qildi, chidadi, ammo foydasi
bo'lmadi. Shunda u ajralishdan boshqa chora yo'qligini tushunib etdi.
Bolalarni boqish, ularni tarbiyalash Manzura opaning bir o'ziga qolib
ketdi. Uzu-kun ro'zg'or tashvishidan ortmay qolgan opa bolalarning
tarbiyasiga vaqt topa olmadi. Balog'at yoshiga etmagan o'g'li erta
ichkilikka o'rgandi. Kunda, kunora ko'chada o'rtoqlari bilan ichkilik
ichib, janjallashadigan bo'ldi. Ustiga-ustak uning boshini bir makkora
qiz aylantirib, har gal sovg'a-salom talab qilardi. Uning aytganini
bajarish uchun esa Mansur onasidan tinimsiz pul talab qilar, ba'zan
o'g'irlik qilishdan ham toymasdi.
Kunlarning birida Mansur onasidan besh ming so'm
berishini talab qiladi. Manzura opa o'g'liga "hozir pulimiz yo'q, kecha
olgan pulingni ishlatib bo'ldingmi, bolam" deydi. Ammo nobakor bola
bunga quloq solmay onasiga qo'l ko'taradi. Bu holat keyinchalik yana
bir-ikki marta takrorlanadi. Bir gal Mansur uyda hech kim yo'qligida
gilam, televizor va boshqa narsalar arzon-garovga sotib yubordi. Onasi
bunga ham toqat qildi. Ammo bir kuni uyiga qandaydir kishilar kelib,
"O'g'lingiz bizdan qarzdor, falon so'm pulni topib bermasalaring,
jonlaring omon qolmaydi", deganida boshini changallab qoldi.
O'shanda kechasi shirakayf uyiga kelgan o'g'liga nasihat
qilmoqchi bo'ladi. O'g'il onasiga yana qo'l ko'tarib, bechorani og'ir
jarohatlaydi. "Otamni uydan haydab chiqarding, meni aytganimni qilasan,
bo'lmasa sendek onam yo'q", deya haqoratlaydi...
Bu voqealarga ancha yil bo'ldi. Mansur ustma-ust
o'g'irlik qilib, mast holda yaqin qarindoshiga tan jarohati etkazib
qamalib ketadi. Ona uyda yolg'iz qoldi. Qo'shnilari kunda-kunora
issiq-sovug'idan xabar olib turishar ekan. Qizlari-chi, qizlari onasidan
xabar olmaydimi, deb so'rashingiz mumkin. Ukasiga o'xshab, ular ham
bemehr chiqibdi. Aytishlaricha, qo'shni tumanda turmush o'rtog'i bilan
tijorat qilishar ekan, ammo onasini kelib ko'rgani vaqti yo'q emish.
Har gal qishloqqa borganimda, huvillab, yotgan hovlida
bir o'zi istiqomat qilayotgan Manzura opaning oldiga kiraman. Ko'nglini
ko'tarishga harakat qilaman. Ammo uning ko'ngli shu qadar o'ksikki,
quruq so'zlar bilangina dardini engillashtirib bo'lmaydi.
Ba'zan, o'ylab qolaman. Yoshligimizda biz ham sho'x
bo'lganmiz, ota-onamizga "uni olib bering buni olib bering", deb
xarxasha qilganmiz, ammo ularga qo'l ko'tarish u yoqda tursin,
ko'zlariga tik qaragan emasmiz. "Mana shu ko'ylakchani senga olib
keldik. Maktabga kiyib borasan", desalar, xursand bo'lib kiyib
ketaverganmiz. Hozir endi bolalar ham narsa tanlaydigan, talab qiladigan
bo'lib qolishdi. Ba'zilar pulim bor deb bolalarini haddan tashqari
erkalatib yuborishadi. Buning oqibati nima bo'lishini o'ylashmaydi ham.
Yuqoridagi gulday oilaning buzilishiga, farzandining
umri xazon bo'lishiga otaning oilasiga xiyonati sabab bo'lmadimi?!
Xulosa o'rnida mashhur tabib Ibn Sino bilan bog'liq bir
rivoyatni eslamoqchiman. Unda aytilishicha, bir er-xotin farzand
ko'rishadi. Farzandlari bir haftalik bo'lgach, uni qanday tarbiya
qilishni so'rab, mashhur tabibning huzuriga kelishadi. Tabib ular
tarbiyada bir haftaga kech qolishganini aytadi...
Qissadan hissa shuki, farzand tarbiyasini aslo
kechiktirib bo'lmaydi. Zero, kasallikni davolagandan ko'ra, uning oldini
olgan yaxshiroq.
Hulkar MAMATMURODOVA
|
© 
